X դասարան

ՀԱՅՐԵՆԱՍԻՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ՔԱՐՏԵԶԻՑ ՉԻ ՍԿՍՎՈՒՄ

Հայրենասիրությունը միայն խոսքերը չեն, այլ տվյալ ժողովրդի ժառանգությունը, մշակույթը, հերոսներին ճանաչելը, գնահատելը և նրանց խոսքն ու վաստակը փոխանցելը մատաղ սերնդին: Հայրենասիրության հերթական բաց դասը հոկտեմբերի 18-ին էր, երբ Բերդի ավագ դպրոցի բնագիտական հոսքի սաները հաղորդակցվեցին հայ մշակույթի գոհարներին և հնարավորություն ունեցան անձամբ տեսնելու և լսելու հայ հանճարի մտքի թռիչքն ու արվեստի հզոր ուժը: Դասը, իհարկե, դասարանում չէր. տասներորդցիների առաջին դասաժամը Նորավանքում էր: Գեղեցիկ էր լեռան կրծքին հպարտորեն կառչած Նորավանքը՝ պարուրված աշնանային թաց գույներով ու տխուր խորհրդավորությամբ: Նրա դարավոր լռությունը խախտեցին աշակերտների սրտաբուխ աղոթքներն առ Աստված և հիացական ճիչերը մշակութային գոհարները տեսնելիս:

Հաջորդ դասաժամն արդեն Պարույր Սևակի տուն-թանգարանում էր: Ծառերի թիկունքում թաքնված գեղջկական այս պարզ խրճիթում խմորվել է մարդու միտքը և ծնունդ տվել մարդկային հանճարի. ու հիմա երջանիկ ես նրա բացակա ներկայությամբ.օդը շնչում է Սևակով: Նա խոսում է մեր հոգու հետ. «Լսո՞ւմ եք. բավական է. հանեցեք ձեր դիմակները....» կամ «Հաճախ սիրում եմ, երբ մարդկայնորեն սիրտս գերում են...»: Տասներորդցիները Սևակի գերեզմանի մոտ ակամայից հիշեցին Վազգեն Առաջինի խոսքերը. «Ինչպե՞ս կարելի է Պարույր Սևակի գերեզմանի առաջ չհավատալ հոգու անմահությանը»...

Երրորդ ժամը Վազգեն Սարգսյանի տուն-թանգարանում էր: Ռազմահայրենասիրական դաստիարակությունը նոր շունչ է առնում հատկապես այստեղ, երբ տոգորվում ես արդեն ժամանակակցիդ արիությամբ ու անվեհեր սրտով:

Վերջին դասաժամը Խոր վիրապում էր. Գրիգոր Լուսավորիչ, Ագաթանգեղոս, աղոթքի հրաշագործ ուժ և վիրապը, որտեղ Լուսավորիչը կրել է իր չարչարանքները՝ սնվելով միայն հոգևոր սնունդով: Իսկ Ծիծեռնակաբերդի խոնարհված կամարները մեկ անգամ ևս հիշեցրին մեր մեծ ցավը և հաստատեցին ժամանակի հրամայականը՝ լինել միասնական և վճռական: Սա էր մեր մեծերի պատգամը և օրվա խորհուրդը:

ԳԻՐՔԸ ՓՈԽԵՑ ԻՄ ԱՇԽԱՐՀԸ

Մանկությունը կյանքի առավոտն է: Որքան չքնաղ է անամպ այգաբացը, նույնքան հիասքանչ է անթուխպ մանկությունը: Մանկությանս հուշերը, հայտնվելով հրեշտակների նման, իրենց քնքուշ թևերով փաղաքշում են հոգիս, պաշտպանում կյանքի բիրտ հարվածներից: Երբ փակում եմ աչքերս, մանկությանս անուրջների գրկում գալիս է մի անկրկնելի, լի մանկական քրքիջով մի տեսարան: Այն է, երբ I ուսուցչուհիս իր դողացող ձեռքերով գրապահարանից հանեց մանկությանս առաջին կանգառը` այբբենարանը: Երբ ես այն առաջին անգամ բացեցի, հոգիս կարծես թևեր առավ, և անուրջներիս հանգուցակետում հայտնվեց մի անբացատրելի զգացողություն, ու կարծես լցվեցի կյանքի մասին իմ առաջին խոհերով: Այդ գիրքն ինձ առաջնորդեց դեպի գրքերի հեքիաթային աշխարհը: Սկզբում ինձ գրավեցին նրա ամեն մի էջում պատկերված գունագեղ նկարները, ապա արդեն՝ մի չքնաղագեղ տեսարան, որի մասնիկներն Էին կազմում Մեսրոպյան խորիմաստ տառերը, որոնց ալիքների վրայով ճախրում էին երազանքներս:

Երբ ամեն անգամ՝ երեկոյան, թավշե մանուշակագույնի վրա սկսվորմ են առկայծել աստղերը, և աստղազարդ երկինքը բնության կտավներից ամենահրաշալին է թվում, ես տրամադրություն չեմ ունենում վայելելու այդ աղջամուղջի գեղեցկությունը, որովհետև իրար են խառնվում կարոտն ու թախիծը: Կարոտել եմ մանկությունս, կարոտել եմ այբբենարանս: Երբ բացում եմ այբբենարանը սրտի թրթիռով, կարող եմ ասել որ այդ գիրքը ևս երազում է հոգուս հետ: Սիրտս թփրտում է բռնված ճնճղուկի պես, ու մտածում եմ, թե արդյոք դեռ պիտի ճաշակեմ կարոտի դառը պտուղները: Ճակատագրիս պահապաննե’ր, կյանքիս դռները բացե’ք, իմ ճամփին լուսարձակներ վառեցե՛ք:

ՈՒ այնտեղ փակե՛ք զգուշությամբ մանկությանս տարիների հուշերը, որտեղ առկա են իմ առաջին քայլերը դեպի գիտելիք, դեպի ուսում, դեպի կյանք: Այժմ, կարող եմ վստահ ասել, որ այդ գիրքը փոխեց իմ աշխարհը, իմ պատկերացումները կյանքի մասին, ու ես դուրս եկա մանկությունիցս՝ հասնելով հաջորդ կանգառին, միշտ պահելով այդ գիրքը`Այբբենարանը:
ԾԱՏՈՒՐՅԱՆ ՆԵԼԼԻ